هدف نهایی جستجو (و بطور کلی فناوری اطلاعات) پیدا کردن اطلاعاتی است که جستوگر آن را معنی دار و با ارزش تلقی می کند. خیلی وقتها جستجوگر عمل جستجو را با فیلتر کردن انجام می دهد. مثلا وقتی روی گوگل کلمه “فیلتر” را جستجو می کنید در حقیقت از گوگل می خواهید که فیلتری برای شما درست کند تا اطلاعاتی از آن رد شود و باقی اطلاعات رد نشود. اینکار یعنی فیلتر کردن در زندگی واقعی روزمره و خارج از دنیای دیجیتال هم بسیار اتفاق می افتد. مثلا وقتی کسی مشغول حرف زدن با ماست، فیلترهایی که به هزار و یک دلیل در ذهن ما وجود دارند باعث می شوند که بعضی از حرفهای یارو را بشنویم و بعضی دیگر را نشنویم. وقتی در یک خیابان یا پارک در حال پیاده روی هستیم، فیلترهای مشابهی باعث می شوند که چیزهایی را ببینیم و چیزهایی را نبینیم. و الخ.
وب سایت آمازون فیلتر شده
وب سایت آمازون فیلتر نشده
به طور کلی فیلتر و فیلترینگ را به دو دسته کلی می توان تقسیم نمود. دسته اول فیلتری است که از سوی جستجوگر، کاربر یا مصرف کننده اطلاعات بر روی اطلاعات اعمال می شود. برای مثال وقتی شما بعضی از حرفهای طرف مقابل را نمی شنوید یا نشنیده می گیرید. یا وقتی عابر پیاده را بر روی خط عابر نمی بینید و گاز می دهید که قبل از او رد شوید. یا وقتی کسی دارد از در آسانسور بیرون می آید شما او را نمی بینید و سعی می کنید خودتان را به درون آسانسور بچپانید. یا وقتی آدمهای جلوتر از خودتان را توی صف بانک نمی بینید و از طرف دیگر سعی می کنید به عنوان نفر اول در جلوی صف قرار بگیرید. و الخ.
نوع دوم فیلتری است که تولید کننده اطلاعات بر روی اطلاعات اعمال می کند. مثلا لباسی که یک نفر می پوشد و شما نمی توانید بعضی از قسمتهای بدن او را ببینید. یا مثلا حرفهایی که طرف مقابل از شما مخفی می کند. یا قسمتهایی از خبر که تهیه کننده اخبار از متن اصلی حذف می کند. یا مثل شیشه دودی بعضی از ماشینها که نمی گذارد داخلش را ببینید. و الخ.
نوع سوم فیلتری است که از طرف مصرف کننده و تولید کننده ولی توسط شخص ثالث بر روی اطلاعات اعمال می شود. به عبارت دیگر چون همه مصرف کنندگان یا تولیدکنندگان شعور، توانایی، حسن نیت و مهارت لازم برای ساختن و استفاده از فیلترهای مناسب را ندارند، اشخاص دیگری این فیلترها را می سازند و به زور در اختیار آنها قرار می دهند. این اشخاص در حقیقت نقشی شبیه به نقش سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان یا سازمان نظارت بر قیمتها را بازی می کنند. از این به بعد هر وقت خواستید وب سایتی را ببینید و متوجه شدید که اچ. تی. ام. ال. اش جابجا شده است، مثلا منوها به هم ریخته و رنگشان حذف شده، جعبه جستجو حذف شده و عکسهای وب سایت نمایش داده نمی شود، نفس راحتی بکشید و بدانید که کسی در جایی از حقوق شما به عنوان مصرف کننده اطلاعات دارد حمایت می کند.
مطالب مرتبط آینده:
دوازده حق مصرف کننده و ایده هایی برای حمایت از آنها
یک دیدگاه